Eagle Nasıl Kullanılır?

  Merhabalar..

  Bu konuda profesyonel devre şematiği ve PCB çizim programının kullanımından ve kullanırken işinize yarayacak bazı inceliklerden bahsedeceğiz.

Öncelikle Eagle’ dan bahsedelim. Eagle ismi Easy Applicable Graphical Layout Editor kelimelerinin baş harflerinden oluşur ve anlam olarak, kolay uygulanabilir grafiksel çizim editörü olarak tanımlanabilir. Üç ana modülden oluşmaktadır. Çizim editörü, şema editörü, Auto Route modülü. Tüm bu modüller tek bir arayüz üzerinden kontrol edildiğinden modüler arası geçişte dönüştürme işlemi gerektirmez. Kullanılması başta zor gibi gelir. Ancak alıştığınız zaman Proteus gibi daha basit çizim programlarını kullanma ihtiyacı duymazsınız.

  Eagle kendi sitesi üzerinde nasıl kullanılacağı anlatılmış. İngilizcenin yeterli düzeyde ise kendi sitesinden yardım alabilirsiniz. Eagle’ nın kendi sitesine buradan ulaşabilirsiniz.

  Eagle ücretsiz sürümünde 10×10′ luk bir alanda çalışmaya izin veriyor.  10 binlerce komponent desteği ile bütün devrelerinizi profesyonel bir şekilde çizmeniz mümkün. Eagle’ ın son sürümün olduğu download sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.

  Eagle, proteus veya multisim gibi devre çizim programlarında olduğu simulasyon içermez. Ancak içerdiği komponent sayısı ile diğer programlara göre çok daha öndedir. Yarın bir şirkette Eagle kullanabildiğinizi söylediğinizde bu sizi diğer adaylardan daha üst sıraya taşımaya yarayacaktır. 

  Eagle’ ın çok geniş bir kütüphanesinin olmasının yanı sıra dışarıdan da kütüphane eklemeye açıktır. Yani siz eagle içerisinde dahil olmayan bir elemanın kütüphanesini oluşturarak yada dışarıdan bularak program içerisine dahil edebilirsiniz. Buna en güzel örnek Arduino kütüphanesidir. Eagle’ ı yüklediğinizde Arduino ile ilgili herhangi bir çizim bulunmamakta ancak siz Ardino kütüphanesini dışarıdan yükleyerek kendi shield’ lerinizi tasarlayabilirsiniz. 

 

 

 Eagle’ ın ilk açıldığında arayüzü yandaki gibidir. Buradan var olan projeleri görebilir, bu projelerin şematik ve PCB kısımları  arasında geçiş yapabilirsiniz. Yada üstteki File menüsünden yeni proje oluşturabilirsiniz. Arayüz basit gibi görünse de projeler arası  gezinmek  ve işlem yapmak için oldukça kullanışlıdır. 

 

 

  Eagle’ ın şematik ekranı yandaki gibidir. Bu ekranı açmak için var olan bir projeye sağ tıklamak yada ‘File’ menüsünden şematik ekranını seçmek yeterlidir. Proteus ile arası iyi olanlar öğrenmekte çok zorluk çekmeyeceklerdir. Ancak kullanımı Proteus’ a göre çok daha detaylıdır. Örneğin Proteus’ da yolları birleştirmek için diğer yolun üzerine tıklamak yeterli iken Eagle’ da bir ‘junction’ (birleşme) eklemek gerekir.

   Bu şematikte bir motor sürücü devresi görülmektedir. Daha önceden bu tür programlar kullanmış olanlara tanıdık gelecektir. Şematiğe elemanlar soldaki menü üzerinde ‘Add Part’ menüsü altından eklenmiştir. Ancak buradan komponent ararken isim benzerliğine sahip bir çok komponent olduğunu göreceksiniz. Her elemanın da ismini ezberleme şansınız olmayacağı için arayacağınız elemanın isminin başına veya sonunda eklenti varsa bunu ‘%’ ile ifade edeceksiniz. Böylece arama işleminizi daraltmış olacaksınız.

  Yolları çizmek için ise yine soldaki menü üzerinden ‘Wire’ aracını kullandık. Ancak bu araç ile yollar birleştirilemez sadece atlama şeklinde geçerler. Birleştirebilmek için ‘junction’ aracı kullanılmalıdır. Son olarak da şekilde boşta yollar bulunmakta. Bu PCB baskı üzerinde bağlılar. Ancak burada boş olarak görünüyor. Bunu yollara isim vererek sağlıyoruz. İsmi aynı yol iki yol PCB üzerinde birleşmiş oluyor.

 Aynı devre üzerinden PCB‘ ye geçelim bunun için üstteki menüden ‘Switch Board’ seçeneğini tıklamamız yeterli. Böylece devrenin PCB çizimine geçmiş oluruz. Elemanlar solda karışık bir şekilde gelecektir. Bunları yerleştirmek ve isterseniz çizmek size kalmıştır. Ancak benim tavsiyem eğer Eagle kullanıyorsanız kesinlikle Auto-Router kullanmanızdan yanadır. Eagle  size baskı devreniz için bir çok katman desteğini sorunsuzca vermektedir. Yandaki devre ilk zamanlar çizdirdiğim bir devreden. Elemanların bazıları smd olarak seçilmiş. Bu şekilde bir devreyi  çizdirmek yeni Eagle kullanmaya başlayan biri için son derece basit. Ancak Eagle da karşılaşacağınız ufak bir sorun bulunmakta. Bu sorun PCB’ den eleman yada yol silme sorunu. Üstte  de bahsettiğimiz gibi PCB’ ye geçtiğiniz zaman şematikte kullandığınız komponentler karışık bir şekilde gelecektir. Ancak bunlardan  herhangi birini kaldırabilmek için öncelikle şematikten kaldırmamız gerekmekte. Aynı durum çizilecek yollar için geçerli. Ancak  yolu tamamen silme değilde ilk büküm noktasına kadar kaldırmak mümkün.Bunun için sol taraftaki araçlardan ‘Ripup’ aracını  kullanmamız gerekli. Bunun gibi bir çok araç yan tarafta bulunmakta. Ancak araçların bir kısmı komponentler üzerinde değişiklik yapmaya çalıştığı için PCB’ de kullanılamıyor.

Peki ya diyelim ki PCB’ de yolların çizimini elle yaptık. Son yolu da birleştirdik. Ancak beğenmediğimiz için silmek istedik. Yukarıda bahsettiğimiz gibi delete aracı işe yaramayacak. Ne yapmalıyız? Başa dönünceye kadar Ctrl + Z mi? Elbette hayır. Eagle toplu işlemler için sağ tıklamada açılan pencerede o esnada seçili aracı gurup olarak uygulama imkanı sağlar. Yani siz 10 tane direnci döndürmek için bunları tek tek döndürebileceğiniz gibi hepsini seçip sağ tıklayıp “Rotate Grup” sçeneğinide kullanabilirsiniz. Aynı işlem yol silme içinde geçerli. Siz “Ripup” aracı seçili iken, tüm PCB çizimini seçip boş bir alana sağ tıklayıp “Ripup Group” derseniz devredeki tüm yolları kaldırmış olursunuz. 

Devremizin şematik ve PCB çizimini bitirdik. Nasıl baskı için hazır hale getireceğiz? Devremizi çıktı için hazır hale getirirken ufak bir işlemden geçirmemiz ve PCB’ deki gereksiz komponent resimleri ve isimlerini kaldırmamız gerekli. Bu ayarı PCB ekranında araçlar menüsündeki “Layer Settings” kısmından yapacağız. Layer Settings deki ayarları basit olarak şu şekilde ayarlayabiliriz.

 Artık PCB görüntümüz gereksiz şeylerden arınmış ve çıktıya hazır hale gelmiştir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta devredeki katmanlardır. Eğer devreniz 2 veya daha fazla katmanlı ise her katmanı ayrı olarak gösterip çıktısını almanız gerekir. Mesela resimde ilk aşamada TOP Layer’ i devre dışı bırakılmış sadece Bottom görüntüsü bulunmaktadır. Peki siz Eagle ile tek katmanlı çizim yapamaz mısınız? Elbette yapabilirsiniz. Elle çizimde tek katman çizmek herhangi bir ayar gerektirmeyecektir. Ancak Auto Router kullanırken Auto Routing işlemine başlamadan önce çok basit bir ayar yapmanız gerekir.  Bu ayar da aşağıdaki resimde görünmektedir.

 

Auto Router ayarındaki Top seçeneğini N/A yaparsanız devreyi istediğiniz kadar karışık çizin Auto Router herhangi bir şekilde diğer katmanlara geçiş yapmayacaktır. Böylece devrenin çıktısını alıp kolayca baskı işlemine geçebilirsiniz. Resimde sadece Top ve Bottom görünüyor, sizde 16 katmanın hepsinin görünüyor olmasına takılmayın ben onları ayarlardan deaktif ettiğim için görünmüyorlar. Sizde 16 katman varsa bile eğer kullanmamışsanız zaten N/A olarak diğerleri seçilidir. Sadece TOP katmanını değişmeniz yeterli olacaktır. Gelelim çıktı almaya.

Çıktı alma işlemi Eagle PCB kısmındaki Print aracı ile yapılmakta. Çok basit bir iki ayarı bulunmakta. Onlarda şu şekildedir. Resimde gördüğünüz ayarlardaki gibi çıktının Black ve Solid olarak seçili olmasına özen göstermelisiniz. Bunu dışında birde siz çıktı olarak almak değilde direk yazıcıdan yazdırmanız mümkün. Bunun içinde en üstte gördüğünüz Print to File seçeneğinin bulunduğu menüden yazıcınızı seçmeniz yeterlidir. Geri kalan ayarlar tamamen kişiye özgüdür.

Peki ya devremizin 3D görüntüsümü nasıl elde edeceğiz? Proteus’ da çizdiğimiz devrenin 3d görünümünü bir kendi özelliği olan 3d Visualizer ile görmek mümküm. Ancak eagle’ da bu işlem biraz daha karışık. Öncelikle çiziminizin gerber view’ ini çıkartmanız gerekli. Daha sonra çıkarttığınız bu dosyayı tarayıcınızdan BU SİTEYE giderek upload etmeniz gerekli. Böylece çiziminizi 3d olarak görebilirsiniz. Peki gerber dosyası nedir? Nasıl kullanılır? Hangi dosyaları internete upload etmemiz gerekli? Bunlar başlangıç aşamasında oluşan sorunlar. Gelelim çözümlerine..

Gerber dosyaları matrissel görüntü dosyalarıdır. Bizim PCB mizdeki her bir katmanı farklı matrislere kaydeder. Böylece tarayıcı ortamında Gerber Viewer yada program olarak yüklediğimiz viwer tarafından okunabilir. Benim tavsiyem yukarıda linki bulana gerber viewer’ ı kullanmanızdan yanadır. Çünkü onun dışında 3D görüntü tam olarak verebilen bir Gerber Viewer bulamadım. Her gerber dosyası aynı işi yaparmı? Tabiki yapmaz. Bu işlem için kullanmanız gereken Gerber dosyasına buradan ulaşabilirsiniz. Bu gerber dosyasını Eagle’ ın kurulu olduğu yerdeki CAM klasörünün içerisine attıktan aşağıdaki işlemleri uygulamanız yeterlidir.

 Bu işlemleri yaparken en son aşamada File butonun olduğu yer sizden oluşacak gerber dosyalarının yerini belirtmeniz gereken yerdir. Bir değişiklik yapmazsanız projenin bulunduğu klasöre tüm dosyaları çıkaracaktır. Değişiklik yapmak isterseniz bu değişikliği yukarıdaki sekmelerin hepsine yapmanız gerekmektedir. Oluşacak dosyalardan siteye upload etmeniz gereken uzantılar ise cmp/crc/crs/plc/pls/sol/stc/sts dir.

Sonuç olarak oluşacak görüntü ise şu şekildedir.

Kullanırken yaşadığım sorunlardan ve programın inceliklerinden bahsetmeye çalıştım. Umarım yardımcı olabilmişimdir. Teşekkürler..